Na jakie pytania odpowiada rzeczownik i wszystko, co warto o nim wiedzieć

Rzeczownik to najbardziej popularna część mowy. W zdaniu pełni funkcję podmiotu. Rzeczowniki opisują rzeczy, osoby, zjawiska czy miejsca. Posiada różne rodzaje i odmienia się go przez przypadki. Czym jest rzeczownik? Na jakie pytania odpowiada? I co jeszcze warto o tym wiedzieć? Na wszystkie te i inne pytania odpowiadamy poniżej. Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem.

Rzeczownik – czym jest

Rzeczownik to podstawowa część mowy. Odpowiada na pytania: kto? co? Rzeczowniki opisują osoby, zwierzęta, przedmioty, miejsca czy zjawiska. Podział rzeczowników i ich odmiana początkowo rzeczywiście może trochę przytłoczyć. Jednak w praktyce nie jest to wcale takie trudne. Tak naprawdę jest to bardzo intuicyjnie.

Przykłady rzeczowników

• Rzeczy. Stół, podłoga, zegarek, biurko, telefon, pierścionek, sukienka, długopis, butelka.
• Osoby. Ewa, Borys, lekarz, marketingowiec, prezydent, pisarka, dziennikarska, sąsiad, mama, mąż.
• Zwierzęta. Pies, maltańczyk, kangur, kot, lew, tygrys, ptaki, kura, krowa, motyl.
• Rośliny. owoce, warzywa. Róża, bluszcz, arbuz, czereśnie, szpinak, fasolka, pieczarki, sałata, borówki.
• Zjawiska przyrody. Burza, ulewa, huragan, grzmot, lawina, tajfun, powódź, wichura.
• Czynności i stany. Czytanie, bieg, skakanie, mycie, siedzenie, tłumaczenie, czytanie, pisanie.
• Cechy. Piękno, mądrość, atrakcyjność, inteligencja, spryt, chytrość, głupota.

Podział rzeczowników

Rzeczowników jest naprawdę wiele. Wyróżniamy więc różne sposoby ich klasyfikowania. Ich podział ma istotne znaczenie w kontekście prawidłowej odmiany. Rzeczowniki dzieli więc na:

• Konkretne i abstrakcyjne. Rzeczowniki konkretne można poznać za pomocą zmysłów. Może to więc być szarlotka, stół, herbata. Rzeczowników abstrakcyjnych nie można uchwycić za pomocą zmysłów, mogą więc być to: dusza, nieobecność, życie, śmierć.
• Własne i pospolite. Najprościej rzecz ujmując rzeczowniki własne to nazwy własne. Te zawsze piszemy wielką literą, chociażby Julia czy San. Rzeczowniki pospolite z kolei to te, które nie posiadają nazwy własnej. Na przykład syn, kot, wieś, miasteczko.
• Żywotne i nieżywotne. W tej klasyfikacji głównym kryterium jest to, czy dany rzeczownik określa nieożywiony przedmiot czy żywą istotę. Rzeczownik nieżywotny to na przykład kamień czy słuchawki. Rzeczowniki żywotne – człowiek, Kasia, moty, lew. Rzeczowniki żywotne dzielą się z kolei na osobowe (kobieta, narzeczony, dziecko) i nieosobowe (motyl, pies, jamnik). Rzeczowniki żywotne osobowe dzielą się zaś na męskoosobowe (nauczyciel, sportowiec, siatkarz) i niemęskoosobowe (nauczycielka, siatkarka, dziecko).

Odmiana rzeczowników

Warto pamiętać, że ta główna część mowy odmienia się przez przypadki oraz liczby. Odmiana przez przypadki to deklinacja. Formy rzeczownika związane są z liczbą i przypadkiem, w jakich występują. Odmiana przez przypadki rzeczownika kotek w liczbie pojedynczej wygląda następująco:

• Mianownik. Kto? Co? Kotek.
• Dopełniacz. Kogo? Czego? Kotka.
• Celownik. Komu? Czemu? Kotkowi.
• Biernik. Kogo? Co? Kotka.
• Narzędnik. Kim? Czym? Kotkiem.
• Miejscownik. O kim? O czym? Kotku.
• Wołacz. O! Kotku.

Odmiana tego samego rzeczownika w liczbie mnogiej to:

• Mianownik. Kto? Co? Kotki.
• Dopełniacz. Kogo? Czego? Kotków.
• Celownik. Komu? Czemu? Kotkom.
• Biernik. Kogo? Co? Kotki.
• Narzędnik. Kim? Czym? Kotkami.
• Miejscownik. O kim? O czym? Kotkach.
• Wołacz. O! Kotki.

Są również rzeczowniki, których odmiana przysparza wiele problemów. Do takich należą chociażby: ksiądz, wegetarianin czy sędzia. Są też takie, które przez przypadki nie odmieniają się w ogóle, albo odmieniają się tylko w liczbie mnogiej. W liczbie pojedynczej mają ciągle tą samą formę. Na przykład:

• Mianownik. Kto? Co? Muzeum.
• Dopełniacz. Kogo? Czego? Muzeum.
• Celownik. Komu? Czemu? Muzeum.
• Biernik. Kogo? Co? Muzeum.
• Narzędnik. Kim? Czym? Muzeum.
• Miejscownik. O kim? O czym? Muzeum.
• Wołacz. O! Muzeum.

Ten sam rzeczownik, ale w liczbie mnogiej, to:

• Mianownik. Kro? Co? Muzea.
• Dopełniacz. Kogo? Czego? Muzeów.
• Celownik. Komu? Czemu? Muzeom.
• Biernik. Kogo? Co? Muzea.
• Narzędnik. Kim? Czym? Muzeami.
• Miejscownik. O kim? O czym? Muzeach.
• Wołacz. O! Muzea.

Inne rodzaje rzeczowników

W liczbie pojedynczej wyróżniamy trzy rodzaje rzeczowników:

• Męski. Kot, pies, Arek, chłopiec.
• Żeński. Latarka, miska, Ala, nauczycielka.
• Nijaki. Okno, dziecko, drzwi, kino.

W liczbie mnogiej wyróżniamy dwa rodzaje:

• Męskoosobowy. Mężczyźni, siatkarze, kolarze.
• Niemęskoosobowy. Buty, dziewczyny, kobiety, książki.

Rzeczownik w zdaniu

Rzeczownik może pełnić w zdaniu następujące funkcje:

• Podmiotu. Małe dziecko bawi się klockami. Marynarz patrzy na horyzont. Wiewiórka skoczyła z zawrotną prędkością.
• Dopełnienia. Małe dziecko bawiło się misiem. Ogród zakwitł dziesiątkami kwiatów. Tygrys czmychnął z ogromną prędkością.
• Przydawki. Siostra przyjaciela pożyczyła mi książkę. Prawdziwa miłość nigdy nie szuka poklasków. Ciasto z tych śliwek udało się genialnie.
• Okolicznika. Wrócę do domu w południe. Jacek dokończy kolację na kwadrans. Odrobię lekcję rano. Nawałnica przeszła bokiem.